Macbett

Kiedy w 1606 roku Wiliam Szekspir pisał swojego „Makbeta”, na tronie angielskim od trzech lat zasiadał Jakub I, panujący już wcześniej w Szkocji jako Jakub VI. Król ten słynął z zamiłowania do gry w golfa. Na jego życzenie powstało pierwsze w Londynie pole golfowe. Jego matka – panująca w Szkocji, kiedy Szekspir przyszedł na świat – Maria Stuart była pierwszą znaną golfistką.

Zmiłowanie do golfa królowa odziedziczyła po swoim ojcu, Jakubie IV. Gra wynaleziona prawdopodobnie w Szkocji w późnym średniowieczu jest dziś popularną na całym świecie rozrywką elit. Bohaterowie szekspirowskiej tragedii – Duncan, Makbet i Malcolm – to poprzednicy wspomnianych władców na szkockim tronie. W 1972 roku czołowy przedstawiciel teatru absurdu Eugène Ionesco napisał sztukę będącą wariacją na temat szekspirowskiego Makbeta. W programie prapremierowego przedstawienia „Macbetta” autor pisał: „Mówiono, że owładnęła mną obsesja śmierci. A jednak wbrew temu co można by sądzić, to nie o śmierci mówi moja ostatnia sztuka, lecz o zbrodniach i ludobójstwie.

Zbrodni można uniknąć, śmierci nie. Zaintrygowało mnie również pytanie, dlaczego wierny i dzielny generał staje się zbrodniarzem, potworem; to jest sprawa Macbetta. Dlaczego? (…) Jak to się dzieje, że rewolucjoniści stają się tyranami, dyktatorami, mordercami?”. Ionesco ukazuje mechanizm rodzenia się żądzy władzy z perspektywy doświadczeń dwudziestowiecznych totalitaryzmów. Wraz z II wojną światową rozpoczął się trwający do dzisiaj proces racjonalizacji i systematyzacji okrucieństwa.

Zbrodnie ludobójstwa są jego krwawym pokłosiem. Przenosząc akcję „Macbetta” na pole golfowe, staramy się zajrzeć w kulisy władzy – władzy ponadczasowej – rozpoznawanej za pomocą mitów kulturowych i wiedzy historycznej oraz władzy współczesnej – zmutowanej przez media i mity popkultury. Nasi tyrani nie rodzą się na polu bitwy, ale polu golfowym – jedynej oazie luksusu i pozornego pokoju w świecie ogarniętym wojną. Kij golfowy, jako wyrafinowana wersja kija baseballowego zastępuje sztylet i berło jednocześnie.